Klimaat informatie over Antarctica
Inleiding
Antarctica is het meest afgelegen continent op deze planeet. Het is hier koud, behoorlijk winderig, droog en de hele winter donker. Toch trekken jaarlijks tienduizend toeristen naar dit continent, dat drie keer zo groot is dan Europa. In de zomer leven er 4000 personen en 's winters daalt dit tot 1000. Antarctica vertegenwoordigt 10% van het land op onze planeet en bestaat uit 14,2 miljoen vierkante kilometer wildernis. Een ijskap bedekt voor 98 procent Antarctica. In deze ijskap zit 70 procent van het zoete water in de wereld. Het overige deel van het landschap bestaat uit rotsblokken.
Geografie
Antarctica ligt gemiddeld 2250 meter boven de zeespiegel. Het hoogste punt is het Vinson Massif
(4897 meter) dat deel uitmaakt van de Ellsworth Mountains.
Het continent wordt onderverdeeld in drie gedeeltes. Zo is er 'het schiereiland' aan de kant van Zuid-Amerika en wordt de rest verdeeld in Oost-Antarctica en West-Antarctica.
Deze twee gedeeltes worden gescheiden door de Transantarctic Mountains. Dit is een van de grootste bergketens ter wereld en strekt zich uit over een afstand van 4800 kilometer. De bergketen loopt van Victoria Land langs de Rosszee tot Coats Land aan de Weddellzee.
Oost-Antarctica bestaat uit een hoog plateau overdekt met ijs. West-Antarctica is een archipel van bergachtige eilanden en ook bedekt met een ijskap. De ijskap is gemiddeld 2300 meter dik. In Antarctica komt ook vulkanisme voor. De bekendste actieve vulkaan is Mount Erebus op Ross Island.
Lake Vostok
Bijna 4 kilometer onder de ijskap van Antarctica ligt het raadselachtige Lake Vostok, waarvan het bestaan pas in 1996 werd bevestigd. Het zoetwatermeer, 250 km lang, 40 km breed en 400 meter diep, verkeert al 35 miljoen jaar in volledig isolement.
Antarctica wordt omgeven door drie oceanen. Tussen 50° en 60° zuiderbreedte ligt de Antarctische Convergentie. Dit is een gordel water van ongeveer 40 kilometer breed waar de koude, noordwaarts gerichte stromingen onder de warmere, circulerende stromingen zinken.
De Antarctische Convergentie vormt de natuurlijke begrenzing van het zuidpoolgebied. De interactie die hier plaatsvindt met de zee, zijn sturend voor zeestromen in de wereld en daarmee een groot deel van het klimaat.
Het Antarctische schiereiland ligt op twee dagen varen van Zuid-Amerika. Het schiereiland kent relatief zachte weersomstandigheden. Dit zachte klimaat zorgt voor een dierenrijk dat zijn voedsel uit zee haalt. De meeste dieren leven op de kust. Zeevogels, pinguïns, robben en walvissen komen het meest voor op Antarctica.
Op de zuidpool (90 graden Zuiderbreedte) gaat de zon op 21 maart onder om zich niet meer te laten zien voor 23 september. Aan de rand van het continent duurt deze donkere periode van 1 mei tot 23 juli.
Klimaat
Antarctica heeft een poolklimaat. De temperatuur daalt tot extreem lage waardes. Dit is afhankelijk van de hoogte, de zuiderbreedte en de afstand tot de zee. Oost Antarctica is doorgaans kouder dan West Antarctica. Dit komt omdat Oost Antarctica hoger en groter is. Het Antarctisch Schiereiland heeft het meest gematigde klimaat met hogere temperaturen in januari. De ijskap van het zuidpoolgebied kaatst het weinige zonlicht flink terug, zodat weinig warmte wordt opgenomen. 
Temperatuur
Aan de kust zijn de temperaturen aanmerkelijk hoger, dan landinwaarts. In de winter is het hier -15 tot -30 graden en in de zomer -5 tot +5 graden. Het Antarctisch Schiereiland, dat op een vergelijkbare hoogte ligt als Noorwegen, heeft de grootste kans op deze 'hoge' temperaturen.
Op het polaire plateau in Oost Antarctica schommelt de temperatuur tussen de -40 en -80 graden. Gemiddeld is het hier -49 graden. De laagste temperatuur op dit continent is uiteraard tevens een wereldrecord.
Op 21 juli 1983 werd het in Vostok -89,4 graden. Opmerkelijk is dat dit niet precies op de geografische Zuidpool is geregistreerd, maar elders. De hoogte speelt hier een belangrijke rol. De windchilltemperatuur kan zakken tot -100 graden.
De hoogste temperatuur van Antarctica werd bereikt in de Dry Vallys, een uitzonderlijk door hoge bergen omgeven ijsvrij gebied. Op 5 januari 1974 werd daar op het Nieuw Zeelandse Vanda Station een temperatuur van +15 graden gemeten. Op de Zuidpool zelf werd het op 27 december 1978 enorm warm. De temperatuur steeg toen naar -13,6 graden.
Uit Weereldnieuws van 26 januari 2002.
Hittegolf op Antarctica
Antarctica beleeft een 'hittegolf'. De afgelopen zomermaanden werden piekwaarden gemeten tot 7,5 graden Celsius. Het is de warmste zomer sinds het einde van de jaren vijftig. De warmte brengt wetenschappers in de problemen omdat het ijs van hun start- en landingsbanen papperig is geworden.
De Nieuw Zeelandse basis Scott Base en McMurdo Station (Verenigde Staten) dreigen onbereikbaar te worden. De 'droge valleien', op 100 kilometer van Scott Base, zijn door overvloedig smeltwater van gletsjers vochtige valleien met meren en rivieren geworden.
Ook het zuidpoolstation Amundsen-Scott op 90 graden zuiderbreedte was warm. Voor het eerst in 17 jaar was het 'slechts' -18 graden.
Wind
Antarctica staat bekend om de wind. Zomers waait een rustige windkracht 3. Maar soms neemt de wind toe tot snelheden van 320 kilometer per uur. Dit is vergelijkbaar met een categorie 5 orkaan, een van de zwaarste orkaantype die we kennen en die elk jaar maar een paar keer voorkomt. Deze wind wordt veroorzaakt doordat van de hogere plateau's, koude zware lucht omlaag valt naar de kustlijn.
De zwaartekracht is een belangrijke aanjager van deze wind. De wind waait vrijwel altijd van de zuidpool af naar zee. Soms weet een passerende depressie aan de kust het windveld te veranderen, maar doorgaans waait een koude aflandige wind.
Overige verschijnselen
Een ander Antarctisch verschijnsel zijn de whiteouts. De orkaanwinden zorgen voor dit typisch Antarctisch verschijnsel. Kleine sneeuwdeeltjes worden meegenomen en verplaatst. Het gevolg is dat het zicht minder is dan één meter.
Wanneer er geen schaduw of contrast is en zowel de bodem als de hemel wit is, gaat de dieptewerking verloren. Zowel mensen als dieren ervaren dit. Whiteouts desoriënteren de reiziger.
Neerslag valt er niet veel. Jaarlijks valt niet meer dan 20 centimeter sneeuw. Antarctica is met een vochtigheidgraad van 30 procent een woestijn.
De luchtdruk is op de Zuidpool gemiddeld 692 hPa!!!! Deze is enorm laag en wordt veroorzaakt door de hoge ligging. De barometerstanden zijn niet gecorrigeerd naar zeeniveau. Waarschijnlijk moet er 350 tot 375 hPa bij worden geteld. (Correctie: 1 hPa per 8 meter)
Sneeuwrollers
In Antarctica komen regelmatig sneeuwrollers voor. Sneeuwrollers zijn door de natuur gevormde sneeuwrollen. Ze worden veroorzaakt door een combinatie van temperatuur, wind en sneeuwdikte. Als aan de juiste waarden wordt voldaan gaat sneeuw bewegen en vormt zo kleine rollen sneeuwtapijt. De foto is overigens gemaakt in Wyoming.
Interessante website
Antarctic Meteorological Research Center (AMRC) and
Automatic Weather Station (AWS)