Klimaat informatie over Noord-Canada
Inleiding
Een groot gedeelte van Noord-Canada bestaat uit een landklimaat. De rest uit een toendraklimaat. Noord-Canada is doorgaans droog tot extreem droog. Vooral in het noorden valt minder neerslag dan in een gemiddelde woestijn en komt onweer eens in de tientallen jaren voor.
Geografie
Het noorden van Canada bestaat uit drie gebieden. In het westen bij Alaska ligt Yukon, in het midden ligt Northwest Territories en in het noordoosten Nunavut. Deze laatste grenst aan Groenland. Het uiterste noorden van de drie gebieden heeft een soort fictief drielandenpunt op de Noordpool (90 graden Noorderbreedte).
In totaal wonen rond de 100.000 mensen in een enorm uitgestrekt gebied van een paar duizend kilometer bij een paar duizend kilometer. Yukon heeft 30.000 bewoners, Northwest Territories ongeveer 41.000 en Nunavut 28.000. De bevolkingsdichtheid is daarmee de laagste ter wereld.
Yukon ligt in de noordelijke Rocky Mountains en is bergachtig. Mount Logan is met 6050 meter de hoogste berg. Het gebied bestaat uit ijsvelden, woeste rivieren, uitgestrekte naaldbossen, meren en gletsjers. De stadjes Dawson en Whitehorse zijn ontstaan doordat begin vorige eeuw sprake was van een goldrush.
Aan de oostelijke voet van de Rocky Mountains stroomt dwars door Northwest Territories de Mackenzie-rivier naar het noorden. Het landschap gaat over van bergen naar ijsvlaktes, toendra's en meren. Northwest Territories heeft enkele grote meren die vaak zijn bevroren. Vlakbij de monding van de Mackenzie ligt Inuvik. Aan de meren liggen Echo Bay en de hoofdstad Yellowknife. 
Nunavut in het oosten en noorden heeft heuvels tot maximaal 500 meter hoog. Op Baffin Land komen bergen voor tot ruim 2500 meter. Nunavut bestaat uit veel eilanden. Sommigen zijn zo groot als Engeland en nauwelijks bewoond. Slechts enkele nederzettingen van eskimo's, wetenschappers of militairen zorgen voor enig leven aan de kust. Het binnenland van Ellesmere bestaat uit permanent ijs. Het eiland sluit aan bij Groenland.
In Nunavut is de magnetische pool te vinden op ongeveer 79 graden noorderbreedte.
De grotere plaatsen in Nunavut zijn de hoofdstad Iqaluit en Baker Lake. Op 80 graden noorderbreedte ligt Eureka. Op 82,50 graden noorderbreedte is de militaire basis Alert de noordelijkste nederzetting van de wereld.
Het klimaat
In Noord-Canada heersen drie klimaten. De bergen hebben een hooggebergteklimaat, de lagere delen een continentaal droog klimaat en Nunavut heeft een toendraklimaat.
Het klimaat van Noord-Canada bestaat vooral uit kou met sneeuw en ijs tot gevolg. Af en toe kan warmte uit het zuiden ongehinderd naar het noorden komen. Daarbij zijn temperaturen tot 30 graden goed mogelijk. Alleen in het noorden van Nunavut blijft de temperatuur in extreme situaties bij +20 graden steken.
Yukon
De dalen van de Rocky Mountains in Yukon hebben eigenlijk nog het beste klimaat van Noord-Canada om in te leven. Hier heerst een jaartemperatuur van -3.5 graden, maar is het niet het hele jaar door koud. Zo is de zomer vorstvrij en is het in juli overdag 22 graden. In de hoofdstad Whitehorse werd het op 14 juni 1969 zelfs 34,4 graden Celsius.
Het zuiden van Yukon wordt beïnvloed door de warme golfstroom. Vochtige lucht en warmte van de oceaan weet regelmatig door te dringen tot het midden van Yukon. Het noordelijke Inuvik aan de Beaufortzee is 's zomers net zo warm als Nederland. In juli is het hier bijna 20 graden.
Anderzijds bereikt koude poollucht makkelijk Yukon, waardoor extremen enorm zijn. Op 31 januari 1947 werd het in Whitehorse -52,2 graden Celsius. In Watson Lake -58,9 graden en in Snag werd één dag later de allerlaagste Canadese temperatuur bereikt van -62,8 graden. Deze kouinval heeft in grote delen van het land voor een extreem laag minimum gezorgd.
In januari vriest het doorgaans -33 graden in het noorden van Yukon en -22 graden in het zuiden. Tussen november en mei komt de strengste vorst voor. Whitehorse heeft 120 ijsdagen per jaar en jaarlijks een sneeuwdek van rond de 30 centimeter.
In Yukon valt gemiddeld rond de 300 millimeter neerslag. Grote neerslagsommen in één etmaal zijn zeldzaam. Onweer komt in Whitehorse op gemiddeld 6,6 dagen per jaar voor.
Northwest Territories
In de vallei waar de Mackenzie stroomt zijn de winters koud en de zomers kort. In juli is het in de hoofdstad Yellowknive dagelijks 22 graden. Deze stad heeft een extreem maximum van +32,5 graden (16 juli 1989). In Fort Symposia werd het in 1977 zelfs 36 graden. Deze hoge temperaturen zijn uitzonderlijk.
Ongeveer zeven maanden per jaar daalt de temperatuur tot onder het vriespunt en op het hoogtepunt van de winter vriest het gemiddeld -32 graden. In Yellowknive werd het op de beruchte 31 januari 1947 maar liefst -51,2 graden. De laagste temperatuur van de regio was toen zelfs -57 graden. Toch zijn dit uitzonderingen. De redelijk lage vochtigheidsgraad zorgt ervoor dat de koude lucht beter aanvoelt dan in het vochtigere zuiden van Canada.
In het noorden van Northwest Territories vriest het gemiddeld harder. In Melville op 76 graden Noorderbreedte, vlakbij de magnetische noordpool, is de jaartemperatuur -17,7 graden. 's Winters vriest het 38 graden en zomers is het rond de +6 graden.
In de Mackenzie Vallei valt rond de 250 millimeter neerslag. Met uitzondering van de zomer is dat sneeuw, waarvan jaarlijks 127 centimeter blijft liggen. Dooi en verdamping zorgen ervoor dat uiteindelijk gemiddeld rond de zestig centimeter sneeuwdek aanwezig is. Beduidend minder dan in het zuiden van Canada.
Zomersneeuw komt voor in Northwest Territories, maar is niet gebruikelijk. Naar het Noorden toe neemt de neerslaghoeveelheid af en aan de noordkust valt jaarlijks 60 millimeter. In Norman Wells onweert het op gemiddeld 7 dagen per jaar.
Nunavut
De boomgrens vormt de scheiding van het continentale klimaat in Northwest Territories en het toendraklimaat in Nunavut. Deze boomgrens loopt ongeveer gelijk op met de permafrostlijn.
In Nunavut komen jaartemperaturen voor van -10 graden in het zuiden van Baffin Land tot -20 in Eureka (80 graden Noorderbreedte).
In de winter vriest het in Nunavut tussen de -30 en -40 graden en in de zomer loopt de temperatuur op tot 11 graden in het zuiden. Gemiddeld is er een vorstvrije-periode van rond de 50 dagen, maar het hele jaar door blijven temperaturen onder nul mogelijk.
In het zuiden van Baffin rond de hoofdstad Iqaluit werd het op 28 juli 2001 zeer warm. De 25,8 graden was een nieuw record. Doordat dit gebied aan zee ligt, zijn de extremen niet zo hoog dan in het binnenland van Canada.
In Eureka steeg op 29 juli 2000 de temperatuur gestegen tot +19,6 graden en is de -55,3 graden van 26 februari 2001 de allerlaagste. De aanwezigheid van de zee zorgt ervoor dat in dit gebied nooit echte lage temperaturen worden bereikt, zoals in Siberië het geval is. Dit ondanks dat de weerstations tussen de magnetische en geografische pool liggen. Eureka is wel goed voor 271 ijsdagen per jaar en Alert in het noorden zelfs voor 287 ijsdagen.
Gedurende acht maanden per jaar is de grond in Nunavut bedekt met sneeuw. De meeste sneeuw valt in oktober en november. De meeste neerslag valt in de zomer en dan in de vorm van natte sneeuw of regen. In het zuiden lopen de jaarhoeveelheden op tot ruim 400 millimeter, maar in de noordelijke toendra rond Eureka valt jaarlijks slechts 68 millimeter.
In Baker Lake onweert het dankzij het continentale klimaat op drie dagen. In Iqaluit onweert het vrijwel nooit en hetzelfde geldt voor het hoge noorden. Alert heeft gemiddeld 0,03 onweerdagen en dat betekent dat in de afgelopen dertig jaar onweer slechts één keer is voorgekomen.
Weerlinks:
Het klmaat van het noordpoolgebied