Is de rek er uit ?

Relatief mild voor de 51^ste breedtegraad, om precies te zijn. Ruige toestanden met extreem lage (gevoels)temperaturen en sneeuwstormen, zoals dezer dagen (eind december 2022) in grote delen van Noord-Amerika komen bij ons niet of nauwelijks voor. Zelf (bouwjaar 1965) herinner ik me dergelijke extremiteiten alleen uit de winter van 1978 / '79. Dankzij de opwarming wordt een dergelijk weerbeeld in Nederland ook steeds onwaarschijnlijker. Wat op zich maar goed is ook.

Toch waart het nostalgisch verlangen naar een 'ouderwetse winter' in bepaalde kringen onvermoeibaar rond. Met onvermijdelijk de nodige, gapende generatiekloven. De 'grote winter' van 2009 / '10 van de millennials haalt het niet bij de strenge winters van de midden jaren (negentien)tachtig. Deze op hun beurt kunnen niet in de schaduw staan van de legendarische winters van onze (voor/groot)ouders, zoals 1963, '56, '47, '29 of 1890.

Kortom, hier is sprake van inflatie, in beleving en waardering. Zelf ontwaar ik een patroon: de winters worden steeds zachter, koudegolven steeds zeldzamer en vorstperiodes, als ze al optreden, duren steeds korter. Sterker nog, het lijkt erop dat bijna iedere winterse uithaal, 'tegenwoordig', wordt (over)gecompenseerd. De winters takelen af. Enkele voorbeelden ter illustratie. De Elfsteden-winter van 1996 / '97 leverde een ijskoude januari op, maar ook een extreem zachte februari. In maart 2005 werd een record lage temperatuur van -20 °C in Marknesse door een maximum van plus 20 °C in Gilze-Rijen later in de maand. De laatste, echte koudegolf, in de eerste twee weken van februari 2012 (toen sneeuwval op de valreep een mogelijke Elfstedentocht voorkwam), was ingebed in een zacht winterseizoen. Een week vol sneeuw- en ijspret in februari 2021 werd direct gevolgd door een reeks dagen met maxima tussen 15 en 20 graden......boven nul.

Op dit moment dreigt een herhaling van zetten. Oudejaarsdag zou wel eens recordzacht kunnen verlopen. Enkele modellen zinspelen zelfs op 17 °C in het zuiden des lands. Dit ter compensatie van een winterse week eerder deze maand, met lokaal zelfs strenge vorst, ........ nipt. Ik noem dit "flits- of treuzelwinters", "Echte winters" zijn passé, de rek is er uit.

P.S.
Het winterweer van deze maand heb ik beleefd in Sauerland, met verse sneeuw, rijp, poolsneeuw en strenge vorst. Precies in de tien dagen dat ik weg was stond het elastiekje gespannen.

Dick Bravenboer.