Merkwaardige bolbliksemwaarnemingen

Waarneming: Bolbliksem op autoantenne
Alphen aan den Rijn, 3 juni 2005, 18.30 uur, Paul van Dijck

Met mijn vrouw en kinderen was ik thuis aan het eten. Vanaf mijn stoel had ik uitzicht op onze auto voor het huis op 15 meter afstand. Het onweerde en mijn vrouw en ik keken op een gegeven moment naar buiten.

Om 18:30 uur zagen we hoe zich in minder dan één seconde zich een oranje-gele vuurbal vormde. Het eerste beeld dat ik me ervan kan herinneren had de bal de vorm en grootte van een rugbybal of iets kleiner. De antennespriet loopt vanaf het bevestigingspunt op het midden van de bovenrand van de voorruit onder een hoek van 45 graden naar boven en naar achteren.

Het centrum van de vuurbal bevond zich op de antennespriet, ongeveer 30 tot 50 cm boven het bevestigingspunt en ongeveer 30 cm in de richting van de achterkant van de auto. Het groeide uit tot naar ons idee 60 tot 80 cm breedte en 80 tot 100 cm hoogte. Zodra het zijn maximale grootte had bereikt en het dak van de auto raakte verdween hij met een luide klap in het niets. Het proces duurde in zijn totaliteit een kwart tot een halve seconde (1 tot 2 tellen) en had veel weg van een gasexplosie. De ruiten (dubbelglas) rinkelden er niet bij. De kinderen keken niet in de richting van de vuurbal maar namen een blauw flitlicht waar. Wij niet, wij waren meer gefixeerd op de oranje-gele vuurbal.

Naderhand bleek dat er aan de overzijde van de straat schade was ontstaan aan een dakpan, een nokspant en de electronica van CV-ketels, computers, een TV, DVD-speler, cassettedeck en TL-verlichting. Bij onszelf was een modem gesneuveld.

Het lijkt er op dat aan de overzijde de bliksem is ingeslagen en wij tegelijkertijd een bolvormige ontlading bovenop het dak van onze auto hebben waargenomen. Ik denk dat ons modem door de electromagnetische puls is overladen. Verder hadden we geen schade aan electronica, noch in de woning noch in de auto.

Wel waren er in de voorruit steenslagputjes zichtbaar. Twee putjes met een diameter van 1 mm zijn licht geelbruin dichtgesmolten. Bij één putje is het folie in de voorruit over een lengte van 1 cm zwart geblakerd. Naderhand heb ik de voorruit aan een monteur van een autoglasschadeherstelbedrijf laten zien. Hij zag dat deze minimale schade is aangericht aan de hars van eerder gerepareerde steenslagputjes.

Deze plotseling opdoemende en exploderende bolbliksem heeft op ons een diepe indruk gemaakt, maar we zijn blij dat we er nog zo goed vanaf zijn gekomen. Achteraf bleek dat een buurvrouw op of rond dat tijdstip ook een bolbliksem, maar wel ongeveer 10 meter verderop in de straat heeft waargenomen.

Waarneming: Bolbliksem op 10 centimeter afstand
Zutphen, 21 juli 2004, 19.40 uur, Harm Hadders (Bron: De Stentor)

De 47-jarige Hadders fietste deze avond op straat. Het begon een beetje te regenen, maar dat stelde niet veel voor. Opeens, volkomen onverwacht, zag hij vlak vóór zich een enorme vuurbal. Zeker een meter in doorsnee en met een staart erachter van twee meter. De afstand tot de fiets was niet meer dan tien centimeter geweest.

De bolbliksem raasde langs de flat aan de Verdistraat, leek even te blijven hangen pal boven een auto en verdween daarna uit het zicht. Er klonk een enorme knal, de mensen kwamen de flat aan de Verdistraat uitgerend om te zien wat er aan de hand was. De knal was in de hele stad luid en duidelijk te horen. De gebeurtenissen voltrokken zich in een mum van tijd.

Waarneming: Meermalen bolbliksem door spiegel.
Zwijndrecht, Voorjaar 2002, Bram Roes (ontvangen 10 juni)
Zo'n acht weken geleden deed zich een vreemd verschijnsel voor in onze woonkamer. Een heel fel flitslicht gevolgd door een uiteenspatting van het licht hetgeen gepaard ging met een zacht knallend geluid. Je zag echt iets uit elkaar spatten. Omdat wij het verschijnsel niet kenden hebben we hier en daar geïnformeerd en al gauw bleek dat het om een bolbliksem ging. Het verschijnsel deed zich voor vlak voor een blikseminslag.

Vorige week, weer vlak voor een blikseminslag, hadden we weer een bolbliksem in de kamer, op dezelfde plek als de vorige, maar nu wat kleiner. In de ruim 11 jaar dat we ons huidige huis wonen, hebben wij nimmer een bolbliksem waargenomen. Uiteraard vroegen we ons af: waarom dan nu wel.
Het enige verschil is dat we sinds een paar maanden een spiegel in onze kamer hebben hangen. De bolbliksems traden zeer dicht in de buurt van deze spiegel op.

Update: op 30 april 2004 trad het verschijnsel voor de derde keer op. Hier is een artikel van verschenen. Op 12 augustus 2005 trad het verschijnsel voor de vierde keer op. We hebben gesproken met de onweersdeskundige van het KNMI en die ziet geen verband met de spiegel. De vijfde keer kwam voor in 2006 en op 10 juli 2007 kwam het voor de zesde keer voor. Toen was alle apparatuur beveiligd, maar werden twee voorversterkers vernield. Het bewijs dat de veldsterkte hoog is. Op 17 juli 2007 is door R. Groenland en F. Magdelyns het huis bezocht. In Weerspiegel zal verslag worden uitgebracht (zie hier voor het verslag; alleen voor VWK-leden).

Dit is een zeer interessante waarneming. Sommige theorieën over bolbliksem menen dat bolbliksem ontstaat door een spontane "maser" werking van de lucht. Dit is hetzelfde als laser, maar dan betreft het geen zichtbaar licht maar microgolfstraling (zoals in de magnetron).
Andere theorieën zeggen dat bolbliksem bestaat uit geïoniseerde lucht (een plasma) dat bij elkaar gehouden wordt door een magnetisch veld dat door de plasmastromen in de bol zelf in stand gehouden wordt. Veel van zulke theorieën suggereren dat bolbliksem op de een of andere manier spontaan ontstaat wanneer de veldsterkte van straling hoog genoeg is op een bepaalde plaats.

Een spiegel heeft een metallisch reflecterende laag die sommige straling (bijv. microgolfstraling of radiostraling wegens een bliksemontlading) reflecteert en zodoende misschien op een bepaalde plaats in jouw kamer de condities juist geschikt kan maken (veldsterkte van de elektromagnetische straling hoog genoeg) voor het ontstaan van plasmabollen, of bolbliksem.

Wel denk ik dat er meerdere objecten in de kamer zijn geweest die hiertoe bijdroegen, dus dat de totale configuratie van de kamer toevallig juist geschikt was. Misschien stond bijvoorbeeld ergens anders in de kamer een metalen wijnrek ook juist op een geschikte plaats, of je TV toestel, etc.
Mocht je nogmaals een bolbliksem waarnemen in deze kamer, dan stel ik het zeer op prijs als je een schets van de kamer maakt en de inrichting beschrijft. Veel wetenschappers zijn op zoek naar waarnemingen die enigszins consistentie vertonen, iets wat met bolbliksemwaarnemingen meestal niet zo is.

Harald Edens

Waarneming: Bolbliksem raakt auto.
Boxtel, 1998, Mark van Rosmalen
Komende vanuit Eindhoven op de A2 zien wij een ronde bol ruim 100 meter voor vanaf de zijkant van de snelweg onze kant op rollen op ongeveer anderhalve meter boven de grond. Tegen de tijd dat we op dezelfde hoogte waren doken we beiden weg in de auto, realiserende dat deze ons ging raken. De bol klapte op achterruit van onze wagen.Eerst dachten we nog aan bengaals vuurwerk dat op ons werd afgeschoten van de zijkant van de snelweg, maar omdat de bol de glooiing van de dijk volgde, alvorens de snelweg op te komen, moet het wel een bolbliksem geweest zijn.

Op de auto geen spoor of zwarte vlek te bekennen op de ruit of lak. Je hoorde hem wel de auto raken. Het was een beetje heiig en er was geen onweer of regen. Dat was het vreemde. De grootte van de bal was ongeveer die van een volleybal. We hebben het nooit iemand verteld, omdat men ons waarschijnlijk toch niet geloofd zou hebben. Was ook best onwaarschijnlijk. We keken elkaar al in de auto aan van; "wat was dat ?"

Waarneming: Luide zeer felle knal in garage
Groningen, zomer 1994, Jan Ceulen
Ik zat 's avonds in mijn garagebedrijf te werken in een klein kantoor (met de deur en ramen dicht) toen zich schuin achter mij, op circa 1 meter afstand boven of naast een metalen schemerlamp een zeer luide en felle knal voordeed. Deze werd direct gevolgd door getik op het bureaublad. Ik schrok enorm en keek onmiddellijk om. De lamp brandde gewoon en er was niets te zien of te ruiken. Het enige wat ik vermoedde was dat door de schokgolf schroeven en moertjes op tafel waren verschoven en dat dit het getik moet hebben veroorzaakt.

Na de eerste paar seconden van overwegingen kreeg ik een afschuwelijk kippenvel, toen ik me realiseerde dat er vanuit het niets en zonder een spoor na te laten vlak naast me een enorme knal had plaatsgevonden. Na de knal had ik ongeveer een halve minuut een fluittoon in mijn oor.

Waarneming: Langdurige bolbliksem
Haarlem, 1969 of 1970, Ronald de Rooij
Het moet twaalf uur 's middags geweest zijn. Ik zat in de eerste klas, nu groep 3 geheten, (Cornelis Houtmanschool, Weltevredenplein Haarlem-Noord). Ik kwam de school uitlopen toen ik (en alle anderen) uit de wolken een felle geelwitte bol statig langs de hemel zag zweven. Ik weet niet meer precies wat voor weer het was, ik dacht wel warm, maar meer weet ik niet meer.
De bolbliksem dreef langzaam in de richting van Spaarndam, waar hij insloeg in de school waar een neef van mij op zat. De school was ook net leeggestroomd. Dat was maar goed ook, want er ontstond door de bolbliksem grote schade aan het gebouw. De bolbliksem moet heel lang hebben "geleefd" want hij bewoog zich langzaam en Spaarndam is toch nog wel drie kilometer van de plek waar ik stond.

Waarneming: Exploderende bolbliksem.
Harkema (Oostelijk Friesland), eind jaren 60, Harrie Laanstra
Zeer waarschijnlijk waargenomen in de 2e helft van augustus 1969. Ik was die avond vroeg voor de voetbaltraining verschenen en nog alleen op het trainingsveld van voetbalvereniging Harkemase Boys aanwezig. In het westen zat een bui op afstand. Af en toe rommelde het wat. Voor mijn ogen voltrok zich een fascinerend tafereel, waarvan de bijzonderheid mij niet duidelijk is. Het was het volgende: Uit de wolk daalde langzaam een grote vuurbol (blauw/rood) naar de aarde af. Halverwege explodeerde deze bol in de lucht en gaf het effect van vuurwerk. Het voltrok zich allemaal geluidloos! Hierna onweerde het niet meer.

Het is zeker een bijzonder iets geweest. Ik kan twee verklaringen bedenken. De eerste is dat iemand een geintje uithaalde om mensen aan het schrikken te maken (komt vaker voor) of dat er de een of andere reden een lichtkogel werd afgevuurd die aanvankelijk aan het zicht onttrokken was. De tweede verklaring is een bolbliksem en die schijnen in zoveel varieteiten voor te komen dat jouw waarneming hier goed in kan worden geclassificeerd. Bolbliksems exploderen
soms; in andere gevallen verdwijnen ze geruisloos.
Harald Edens

Waarneming: Bolbliksem.
Phoenix (Arizona), 04 aug 2000, Peter v.d.Weerd
Mijn eerste vakantie in de USA. Elke avond "lightning storms", heel veel horizontale en verticale ontladingen; weinig of geen neerslag. Ik stond dit spectakel voor ons huis te bekijken toen er ineens een kleine( 5 cm.) blauwe vonkenverspreidende vuurbal verscheen aan de kabel boven de straat. Die bewoog zich langs die kabel voort en verdween na circa 5 seconden uit het zicht vanwege de bebouwing. Er was achteraf geen explosie of schade. Er werd mij door onze vrienden verteld dat dit soort verschijnselen vaker voorkomen, vooral tijdens hevig onweer zonder regen. 

Waarneming: Stuiterende bolbliksem met geluid.
San Bruno hills ten zuiden van San Francisco (Californië), najaar 1958, Dennis B. Peters
(Bron: nieuwsgroep sci.geo.meteorology)
Aan het einde van 1958 kwam een spectaculaire onweersbui voor. De gehele tijd flitste en rommelde het in de wolken, toen ineens een blauwwitte bal uit de wolken schoot. Het geluid van de bal klonk als naderende artillerie. Toen de bolbliksem de grond raakte ketste het keer op keer omhoog. Bij elke kets was een krachtige knal te horen. De bolbliksembal raakte een grote hardhouten boom die na verschillende keren te zijn geraakt door de stuiterende bal in tweeën splitste. Een tweede bolbliksem liet een kippenhok instorten, maar de kippen overleefden het.