26-01-2013 Astronomisch geforceerde moessonveranderingen
Tijdens het Mid-Holoceen, 6000 jaar geleden, was de vorm van de baan van de aarde om de zon anders dan nu, met een andere verdeling van zonne-energie ten gevolge. Met het klimaatmodel EC-Earth onderzocht het KNMI hoe de zomermoessons op deze astronomische forcering reageren. Het noordelijk halfrond ontving meer zonnestraling in de zomer tijdens het Mid-Holoceen, waardoor de Noord-Afrikaanse en Aziatische moessons sterker waren.
De mechanismes achter de versterking van de moessons verschillen per gebied. Het zuidelijk halfrond ontving minder zomer-instraling tijdens het Mid-Holoceen, met dientengevolge een zwakkere zomer-moesson in Zuid-Amerika. Onze EC-Earth resultaten bevestigen resultaten van geologische data alsmede vergelijkbare modelexperimenten.
Moessons spelen een belangrijke rol in het klimaat van de tropen. In de zomer, wanneer de zonnestraling het sterkst is, warmt land sneller op dan oceaan. De lucht boven land stijgt daardoor op en de luchtdruk boven land wordt lager dan boven de oceaan. Hierdoor waait de wind vanaf de oceaan naar het land. Deze moesson-wind voert waterdamp aan, wat condenseert en uitregent boven land. De warmte die vrijkomt bij condensatie is een bron van energie voor de moesson.
Door veranderingen in de baan van de aarde rondom de zon, de zogenaamde Milankovitch-cycli (Ruddiman 2007), varieert de hoeveelheid zonne-energie per seizoen en per breedtegraad. De aardbaan is enigszins elliptisch, waardoor de afstand tot de zon door het jaar heen niet constant is. Op dit moment staat de aarde in januari het dichtst bij de zon, dus tijdens de winter op het noordelijk halfrond. Dat betekent dat de zomer op het zuidelijk halfrond iets meer zonne-energie krijgt dan de zomer op het noordelijk halfrond. Tijdens het Mid-Holoceen, 6000 jaar geleden, stond de aarde het dichtst bij de zon tijdens de herfst. Hierdoor ontving de aarde meer zonne-energie tijdens de zomer op het noordelijk halfrond, en minder zonne-energie tijdens de zomer op het zuidelijk halfrond.
Lees verder op KNMI holoceen