Zonsverduistering op 20 maart 2015
In de ochtend van vrijdag 20 maart vindt in ons land een zonsverduistering plaats. De zon zal bij het maximum voor het grootste deel achter de nieuwe maan schuilgaan. Het valt te verwachten dat de tijdelijke vermindering van straling het dagverloop van de luchttemperatuur zal kunnen beïnvloeden.
In ons land zal de gehele eclips te zien zijn, mits de weersomstandigheden dat toelaten. Om precies half tien (tijden te Utrecht) vindt het eerste contact plaats op klokpositie 2 à 3 uur. De zonshoogte is op dat tijdstip 23 graden. Ruim een uur later, om 10.37 uur, is het maximum waarbij 84 procent van (de middellijn van) de zon zal zijn bedekt door de maan. De sikkel die dan van de zon rest staat met de punten omhoog aan de zuidoostelijke hemel op 31 graden hoogte. Vervolgens schuift de maan verder naar links, en het laatste contact vindt plaats om 11.48 uur in ongeveer klokpositie 9 à 10 uur. De zon staat dan inmiddels 36 graden hoog.
Het is interessant om te bekijken of de eclips merkbare invloed op het weersverloop heeft. De instraling van de zon neemt sterk af, en daarmee de opwarming van de aarde - en daarmee van de onderste luchtlaag. Bij eclipsen in het verleden is het voorgekomen (zelfs bij minder grote verduisteringen als de nu aanstaande) dat een duidelijke dip in het thermogram optrad. Kleine temperatuurveranderingen kunnen het beste vastgesteld worden via electronische temperatuurregistratie, maar ook een traditionele thermograaf levert een goed beeld. Indien alleen een thermometer beschikbaar is kan die om de paar minuten worden afgelezen. Elk temperatuurmeetinstrument moet buiten directe zonnestraling zijn opgesteld! Ons gewaardeerd lid Jacob Kuiper heeft indertijd voor de zonsverduistering van augustus 1999 een beschrijving gemaakt voor de metingen die hij toen verricht heeft. Het is te lezen op Eclips-weerproject.
De eclips heeft zijn maximum in de tweede helft van de ochtend, juist het moment van de dag dat de opwarming van de aarde en dus ook de onderste luchtlaag goed op gang aan het komen is. Het is helemaal afhankelijk van het weertype en stromingspatroon of de eclips ook een uitwerking heeft op de wolkenvorming. De kans daarop is het grootst als het vrij rustig en helder weer is met vorming van convectieve dagbewolking.
De verlichtingssterkte in het landschap zal merkbaar minder worden. Schrijver dezes heeft bij een vorige grote eclips, die van 31 mei 2003, metingen van relatieve lichtsterkteveranderingen gedaan met behulp van een fotografische belichtingsmeter en deze in een grafiek uitgezet (zie Weerspiegel juli 2003, pagina 741 e.v.).
Let tijdens het maximum van de eclips op of u de heldere planeet Venus kunt ontwaren, op ruim 30 graden links van de zon.
Op de website van Het Weer Magazine staat ook een interssant artikel.
Meer informatie is te lezen op de website Zonsverduistering.
Auteur: Peter Paul Hattinga Verschure