15-03-2014 Recordlaag koudegetal
De meteorologische winter bestaat uit de maanden december, januari en februari. Vorst in november en maart telt voor de wintergemiddelde temperatuur dus niet mee. Vandaar dat er daarnaast een berekening bestaat, het zogenaamde koudegetal van Hellmann, waarin ook vorst in het voor- en naseizoen meetelt. Het koudegetal is feitelijk een maatstaf van de totale hoeveelheid kou in de koudste periode van het jaar (november tot en met maart).
Het koudegetal is heel geschikt om een tussentijdse balans van de winter op te maken. Voor de berekening wordt gebruik gemaakt van het dagelijks etmaalgemiddelde van de temperatuur. Dat is het gemiddelde over 24 uur, dat bepaald wordt uit de 24 uurlijkse temperatuurmetingen op een dag.
Alle etmaalgemiddelden beneden het vriespunt over de periode 1 november tot en met uiterlijk 31 maart worden opgeteld, zodat uiteindelijk één (koude)getal wordt verkregen. Daarvan wordt het minteken weggelaten. Bedraagt de gemiddelde etmaaltemperatuur op een bepaalde dag min 0,5 graden en de volgende dag min 0,8 graden, dan is het koudegetal over die twee dagen dus 1,3.
De winter krijgt op grond van het koudegetal in De Bilt benamingen als streng, koud, zacht of zeer zacht. Een koude winter heeft een koudegetal tussen 100 en 160. Binnen dat criterium is sinds het begin van de 20e eeuw de winter 21 keer gevallen. Zes keer lag het koudegetal tussen 160 en 300 (zeer koud), drie winters kwamen boven 300 uit (streng). Het koudst was de winter van 1963 met een koudegetal van 345,9. De winter van 1947 staat op de tweede plaats met 342,8 en daarna volgt die van 1942 met 331,8.
Ook recentere winters hebben relatief veel kou opgeleverd: 2010 (94,7), 2011 (80,6), 2012 (88,4) en 2013 (73,2).
De winter van 2014 is echter een heel ander verhaal: het koudegetal staat op nul en dat is vrijwel zeker ook de eindstand. Dat is in elk geval sinds 1901, zolang gegevens van het koudegetal beschikbaar zijn, niet voorgekomen. Het laagste koudegetal van alle winters stond op naam van de winter van 1989 met 1,9. De winter van 1989 verhuist dus naar de tweede plaats gevolgd door 1975 (3,2) op drie 2000 (3,6) op plaats vier. De gemiddelde wintertemperatuur van 2014 over de maanden december, januari en februari bedraagt 6,0 graden tegen 3,4 graden normaal (gemiddeld over 1981-2010). Op basis van dat criterium was de meteorologische winter van 2014 op één na de zachtste in zeker drie eeuwen.
Bron: KNMI.nl